Thủ trưởng Quỳ

Ông từng là Giám đốc Học viện tới cuối thập kỷ 1990. Dù ông từng cương quyết không đồng ý cho anh em giáo viên (trong đó có tôi) rời khỏi trường nhưng phải nói ông là 1 nhà khoa học chân chính.
Ông vốn học và làm nghiên cứu sinh ở CHDC Đức. Trước khi lên trường từng ở "B" Hóa (Viện KTQS). Ngày ở trường với chúng tôi, ông sống cực kì liêm khiết. Về HN nhưng không bao giờ ăn cơm ở nhà, thậm chí khi ốm phải nằm Viện 108, gia đình cũng phải lấy cơm ở Trạm 23 Phan Bội Châu vào cho ông. Có tiêu chuẩn xe con nhưng nghỉ cuối tuần về HN lại đi bằng xe ca cùng cán bộ.
Là cán bộ quản lí nhưng gốc là dân khoa học nên có tính hay quên. Chuyện vui có chú lái xe hay đi cùng sếp. Một lần thấy chú cầm cuốn Tóan bổ túc lớp 9 trên tay thì hỏi: “Cậu đang học lớp 9 à? Cố lên!”. Ngay hôm sau lại thấy chú cầm cuốn truyện thì hỏi: “Ôn thi Văn lớp 10 à? Tốt!”. Có lần sang khu 125 kiểm tra, tới đầu nhà này thấy 1 giáo viên giơ tay lên mũ chào, ông niềm nở hỏi: “Cậu đi giảng à? Có khỏe không?”. Khi lững thững đến đầu nhà kia lại gặp anh ta: “Thế nào khỏe chứ? Cậu ở đơn vị nào, đi đâu đấy?”.
Chả thế có lần anh Đòan Mạnh Hưng, phụ trách Cơ sở 2 từ SG ra, rủ tôi đến Nam Đồng trình diện. Khi đó là Phó bộ môn, thỉnh thoảng tôi cũng đi giao ban do cụ chủ trì. Anh Hưng chỉ vào tôi giới thiệu: “Đây là anh Quốc làm ở Machinoimport, Bộ Ngoại thương”. (Lúc đó chỉ sợ ông phát hiện ra Quốc “thật” thì bỏ mẹ!). Thấy mắt ông rạng rỡ như nhận ra điều lạ lẫm (có lẽ vì ít có hiểu biết về ngành nghề dân sự):
- Cty Nhập máy à? Thế đồng chí làm gì?
- Dạ, phụ trách XNK máy bay, tầu hỏa ạ.
- Lọai gì, kể tôi nghe!
- Dạ, nhập máy bay phản lực dân dụng TU-154 của Liên xô cho Hàng không VN, (chả là khi đó ta chỉ bay bằng máy bay Nga), rồi xuất đầu máy hơi nước (chả là hồi đó tuyến đường sắt Phan Rang-Đà Lạt “chết” vì không sử dụng được đầu máy hơi nước có gắn hệ thống móc kéo để lên dốc) cho Thụy Điển đưa vào bảo tàng đầu kéo tầu hỏa…
- Vậy à, tổng kim ngạch XNK của ta thế nào?
Tôi cứ thế mà bốc phét vì có thông tin cập nhật từ thằng em làm ở Machino... Chuyện này râm ran mãi trong anh em, như Tiếu lâm. Cái chính là sĩ quan không mấy xa ông mà ông lại không nhớ!
Cho đến thời gian gần đây, mỗi lần ra HN, tôi hay chạy thể dục ở hồ Halle, nếu lạnh quá thì về Cung Văn hóa hữu nghị. Một sớm, mới có 6g30 đã thấy ông đi dạo ở sân Cung với cái dáng lụ khụ, đầu đội mũ mềm, trên mình khóac bộ quân phục kha-ki bạc màu. Tôi nhanh nhảu:
- Chào Thủ trưởng Quỳ!
- Chào anh. Thế anh ở đơn vị nào mà biết tôi?
- Dạ, Học viện ạ!
- À, anh em Học viện.
- Thủ trưởng đi đâu sớm vậy?
- Tớ sinh họat ở Câu lạc bộ Thăng Long. Hôm nay nghe nói chuyện thời sự, mà 9g mới bắt đầu. Tớ đi xe búyt lên sớm nên dạo dạo quang Cung.
Thăm hỏi vậy rồi đi…
Lần rồi gặp Thái - cựu học viên k15, nay là Phó trưởng bộ môn Hóa - được nghe chuyện cảm động: Mấy năm trước thầy Quỳ đến thăm Học viện và tâm sự “Cả cuộc đời cống hiến cho sự nghiệp khoa học, tớ chỉ có sách. Nay có ý định tặng lại Học viên và bộ môn tủ sách với hơn 500 cuốn”. Thấy thế Viện trưởng Luyện nói ngay: “Cảm ơn Thủ trưởng! Nếu anh cho phép thì ngay ngày mai Học viện sẽ cho xe đến chở sách về”. Nghe vậy thầy lắc đầu: “Không thế được. Sách quý phải bàn giao dần. Khi nào rỗi, Thái cứ đến và tôi sẽ giao từng cuốn một”… Cứ như vậy, không biết bao nhiều lần Thái đi xe Honda đến và nhận từ tay thầy từng cuốn một. Thầy còn nói rõ cuốn này mua khi nào, tại đâu, sách nên dùng vào việc gì... Lo nhất là đến khi nào thầy mới giao hết?!