Bài 4: Một cách hiểu theo thời kì “Đổi mới”

Trước những năm 70, hành vi mua bán trao đổi những tài sản cá nhân trong tập thể bị coi là hành vi tư bản, gian thương. Năm 1969, một học viên đã bị buộc thôi học vì đã mang ra gửi quán nước bán ba bao thuốc lá Tam Đảo (loại được phân phối với giá 3 hào) để lấy một đồng.
Sau 1975, tình hình có thoáng hơn, tuy vậy vẫn còn nhiều e ngại. Trung uý Trần Đình có chiếc xe Honda, vì cần tiền để mua lại gian nhà lá cho vợ sắp đẻ, anh đã tính đến chuyện bán xe. Thấp thỏm, lo những dị nghị đánh giá bên ngoài, anh thập thò ở cửa phòng làm việc của trung tá Trưởng phòng Kỹ thuật xin giấy phép bán xe. Sau khi nghe qua trình bày, Trưởng phòng bảo: ” Được bán. Đưa giấy đây!”. Vậy là bằng tay trái, với những nét ký loằng ngoằng, trung tá vừa ký vừa lẩm bẩm: “Anh em chỉ được cái hiểu máy móc, rồi dị nghị trù úm nhau lúc bình bầu, họp hành”. Ông quay sang hỏi Trần Đình: “Đang mong con trai hả? Đúng là hy sinh đời bố củng cố đời con!”, rồi quả quyết giải thích từng câu chữ:
- Bán xe, mua nhà cho vợ con ở – Chính đáng! Duyệt!
- Mua rẻ, bán đắt; lại mua rẻ, lại bán đắt kiếm lời. Vậy là vừa bóc vừa lột lẫn nhau. Chống!
- Có dăm cái bày ra bán, mặc cả, cò kè, lậu thuế. Vậy là gian thương bất chính! Cấm!
Nói xong, ông đẩy cái giấy đã ký duyệt về phiá Trần Đình (đang đứng như trời trồng): “ Mang lên bảo mật, bảo nó đóng dấu "Trung tá Trần Đan" vào!”